Μου ήρθε σε mail και αναδημοσιεύω αναταπόκριση Σουηδέζας δημοσιογράφου για την μεγαλύτερη Σουηδική εφημερίδα της χώρας της για την κατάσταση στην χώρα μας.
Εφημερίδα Dagens Nyheter 8 Αυγούστου 2011
"ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΣΟΥΗΔΙΑ
Κάισα Έκις Έκμαν
Η Ελλάδα βυθίζεται όλο και περισσότερο στην οικονομική κρίση. Η Κάισα Έκις Έκμαν επισκέφτηκε μια παρεξηγημένη χώρα με ένα διερρηγμένο κοινωνικό συμβόλαιο, όπου όλοι συμφωνούν μεταξύ τους.
Πώς θα νιώθαμε αν όλα όσα μας ανήκαν πουλιόνταν για να ξεπληρώσουμε δάνεια από τα οποία δεν είδαμε ποτέ όφελος; Αν οι μισθοί μας μειώνονταν στο μισό και τα λεφτά πήγαιναν κατευθείαν σε ξένες τράπεζες;
Και αν εμείς, ενώ προετοιμαζόμασταν να ζήσουμε στο οριο διαβίωσης, ως επιστέγασμα όλων αποκαλούμασταν τεμπέληδες και κακομαθημένοι; Αν κάποιος εξοικειωθεί με αυτή την κατάσταση, μπορεί να αποκτήσει μια ιδέα πώς είναι να είσαι Έλληνας αυτή τη στιγμή.
Έχω μόλις επιστρέψει από την Ελλάδα. Σε μία χώρα που βρίσκεται σε κρίση επικρατεί μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Μια καχεξία και απελπισία, αναμεμιγμένη με την πολιτική αφύπνιση που ακολουθεί μεγάλα γεγονότα και προκαλεί ευφορία. Ξαφνικά, οι χαμηλοί μισθοί και η δυσκολία πληρωμής των λογαριασμών, από ατομικό πρόβλημα του καθενός, απέκτησαν κοινό πολιτικό περιεχόμενο. Ορισμένοι σκέφτονται να μεταναστεύσουν. Άλλοι να ρίξουν την κυβέρνηση.
Μια αναγκαία αντιασφυξιογόνα μάσκα κρέμεται σε πολλά σπίτια, ως ανάμνηση των διαδηλώσεων των 28 και 29 Ιούνη, οπότε το κοινοβούλιο υπερψήφισε το πακέτο στήριξης προς την Ελλάδα. Δ εν νομίζω ότι έχω βρεθεί παλιότερα σε χώρα όπου όλοι μα όλοι που συνάντησα να συμφωνούν. Είναι όλοι αγανακτισμένοι με το ευρώ, με τη Γερμανία, με την κυβέρνησή τους και με τους εαυτούς τους που την ψήφισαν. Ύστερα από μια βδομάδα στην Αθήνα, μπορώ να πω ότι αν ήμουν Ελληνίδα, θα ήμουν κι εγώ αγανακτισμένη.
Αυτά που μαθαίνουμε για την Ελλάδα από τις σουηδικές εφημερίδες είναι πάνω κάτω ότι οι Έλληνες δουλεύουν πολύ λίγο και αμείβονται πολύ καλά. Ο υπουργός Οικονομικών της χώρας μας, Άντρες Μπόρι, έχει δηλώσει ότι «οι Έλληνες βγαίνουν στη Σύνταξη στα 40». Στο άρθρο «Ερωτήσεις και Απαντήσεις για την Ελλάδα» της 17/6 στην Dagens Nyheter γραφόταν ότι οι μισθοί στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα». Η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ έκανε έκκληση στους Έλληνες να δουλεύουν περισσότερο και να μην κάνουν τόσο πολύ καιρό διακοπές. Όλα αυτά καρυκευμένα με τη συνηθισμένη μπούρδα περί ενός τεράστιου και μη αποτελεσματικού κράτους. Τώρα θα αναλάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση και θα τους δανείσει ακόμα περισσότερα χρήματα, αυτό θα μπορούσε να βάλει σε μια τάξη τα πράγματα, άρα γιατί διαμαρτύρονται;
Τι τραγικός αχταρμάς παραπληροφόρησης! Και τι τραγική έλλειψη αλληλεγγύης προς μία χώρα που οφείλουμε τώρα να υποστηρίξουμε! Οι Έλληνες εργάζονται τις περισσότερες ώρες στην Ευρώπη – 42 ώρες τη βδομάδα σύμφωνα με τη Eurostat, την στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα είναι 803 ευρώ. Το πραγματικό όριο ηλικίας δεν είναι τα 40 χρόνια, όπως ισχυρίζεται ο Άντερς Μπόρι, αλλά τα 61,4.
Πρόκειται δηλαδή για έναν από τους πιο σκληρά εργαζόμενους και ταυτόχρονα πιο χαμηλά αμειβόμενους λαούς της Ευρώπης. Όμως έχουν μια χώρα που εξαρτάται από τον τουρισμό και όχι από κάποια αμιγώς δικιά της μεγάλη παραγωγή. Και μια χώρα με ένα διερρηγμένο κοινωνικό συμβόλαιο. Όπου ο κόσμος δεν εμπιστεύεται το κράτος ενώ το κράτος δεν παρέχει στους πολίτες του ούτε τις βασικές κοινωνικές υπηρεσίες. Και το οποίο, ως επιστέγασμα όλων, βρίσκεται στη θηλιά του ευρώ.
Κάθε εθνικό νόμισμα μπορεί να παρομοιαστεί με ενα ρούχο. Κάθε χώρα φορούσε μέχρι πρότινος το ρούχο που της ταίριαζε. Μπορούσε να το στενέψει και να το φαρδύνει αν ήταν ανάγκη. Για παράδειγμα, μπορούσε να υποτιμήσει το νόμισμά της σε περίοδο κρίσης, ή να αυξομειώνει τα επιτόκια ανάλογα με τι ανάγκες της. Όταν όμως εισήχθη το ευρώ, όλες οι χώρες επρεπε ξαφνικά να φορέσουν τα ίδια ρούχα. Μόνο που τα μέτρα των ρούχων πάρθηκαν για να ταιριάζουν σε ορισμένες μόνο χώρες – όπως τη Γερμανία και τη Γαλλία. Για άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα, το εν λόγω κουστούμι δεν ταίριαζε.
Η Ελλάδα κυβερνάται για δεκαετίες από δύο «δυναστείες» – τη συντηρητική Νέα Δημοκρατία και το σοσιαλδημοκρατικό ΠΑΣΟΚ, με δύο οικογένειες στην κορυφή, μία στο κάθε κόμμα. Και οι δύο κυβερνήσεις έχουν πάρει μεγάλα δάνεια, αλλά λίγοι ξέρουν τι δρόμο πήραν τα χρήματα των δανείων. Πολλά από αυτά έχουν εξαφανιστεί στη διαφθορά και σε σκοτεινά συμβόλαια. Λέγεται ότι η κατασκευή ενός δρόμου στην Ελλάδα κοστίζει πολύ περισσότερο απ’ ότι στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς παρεμβάλλονται πάρα πολλοί μεσάζοντες. Ο λαός δεν θέλει να πληρώνει φόρους μιας και δεν παίρνει τίποτα ως ανταπόδοση από το κράτος. Ένα μεγάλο μέρος των φορολογικών εσόδων πηγαίνει στη στήριξη μιας κρατικής γραφειοκρατίας που υπάρχει για να εξυπηρετεί μόνο τον εαυτό της. Ταυτόχρονα οι βασικές κοινωνικές υπηρεσίες αποτελούν πονεμένη ιστορία για τον κόσμο. Ένας ασθενής πρέπει να πληρώσει φακελάκι στο γιατρό για να τον φροντίσει, ενώ οι Έλληνες μαθητές χρειάζονται ιδιαίτερα μαθήματα για να ανταποκριθούν στις σχολικές εξετάσεις. Και μέσα σ’ όλα αυτά, ήρθε η οικονομική κρίση το 2008. Η Ελλάδα, η οικονομία της οποίας εξαρτάται από τον τουρισμό, επλήγη ακόμα πιο σκληρά.
Υπό άλλες συνθήκες, η κυβέρνηση θα μπορούσε να υποτιμήσει το εθνικό νόμισμα για βγει η χώρα από την κρίση. Όμως μετά την εισαγωγή του ευρώ, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Η Ελλάδα περιορίζεται από το κουστούμι της το οποίο δεν μπορεί να βγάλει. Κι έτσι το κουστούμι καταστρέφεται – μόνο που αυτό δεν επιτρέπεται να συμβεί, καθώς το ίδιο φοράνε και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι προτιμότερο λοιπόν να πετσοκοφτεί αυτός που το φοράει.
Αυτό ονομάζεται «εσωτερική υποτίμηση» και σημαίνει απλά ότι αντί να υποτιμηθεί η αξία του νομίσματος περικόπτεται το εισόδημα του λαού. Κατ’ απαίτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι Έλληνες κρατικοί γραφειοκράτες εβαλαν σε εφαρμογή ένα σχέδιο. Οι μισθοί θα συμπιεστούν και μεγάλα τμήματα γης θα ιδιωτικοποιηθούν. Παραλίες, αεροδρόμια, εθνικές οδοί και κατά το ήμισυ όλες οι δημόσιες επιχειρήσεις θα ξεπουληθούν.
Στην πλατεία Συντάγματος κυκλοφορεί μια φήμη ότι η Ακρόπολη θα εξαγοραστεί από μια γερμανική εταιρεία. Έμενα στο σπίτι κάποιων νέων που ανήκουν στη «γενιά των 700 ευρώ». Σύντομα θα μεταμορφωθούν στη «γενιά των 500 ευρώ». Είναι στην ηλικία μου – 30 Χρονών και πάνω – όχι τόσο νέοι τελικά, όμως νιώθουν πιο νέοι απ’ ότι είναι καθώς ακόμα αναρωτιούνται τι θα κάνουν στο μέλλον. Κανείς τους δεν έχει παιδιά. Το να κάνουν παιδιά είναι κάτι αδιανόητο γι’ αυτούς. Είναι μορφωμένοι, έχουν πολλά χρόνια πανεπιστημιακών σπουδών στο ενεργητικό τους, όμως δουλεύουν ευκαιριακά ως διακοσμητές γάμων. Ο ασφαλέστερος τρόπος να βρουν μια σταθερή δουλειά ήταν παλιότερα δια μέσου του κράτους, όμως αυτό πρόκειται τώρα να αλλάξει. Η κατάσταση αυτή δεν είναι εντελώς άγνωστη. Το ίδιο ισχύει για τη γενιά μας σε όλη την Ευρώπη. Μόνο που στην Ελλάδα συμπιέζονται επιπλέον οι μισθοί μέχρι το κατώτερο όριο, με πρόσχημα την κρίση.
Στην πλατεία Συντάγματος διοργανώνεται κάθε απόγευμα συνέλευση. Όταν βρέθηκα εκεί στα μέσα του Ιούλη, ο αρχικός ενθουσιασμός είχε κάπως υποχωρήσει. Οι συμμετέχοντες δεν ήταν πια χιλιάδες, παρά εκατοντάδες. Ο καθένας μπορούσε να πάρει το λόγο και να μιλήσει ενώ τα θέματα ήταν διάφορα: από προτάσεις για γενική απεργία μέχρι εκκλήσεις να μην κλέβονται αντικείμενα από τους συγκεντρωμένους στην πλατεία. Ορισμένες ελληνικές λέξεις στριφογυρίζουν επίμονα στο μυαλό μου. Μία από αυτές είναι ο «Ισημερινός», που σημαίνει Εκουαδόρ. Ο πρόεδρος του Εκουαδόρ, Ραφαέλ Κορέα, ήταν ένας μεγάλος ήρωας για την πλατεία. Τρεις στους τέσσερις Έλληνες επιθυμούν η Ελλάδα να ακολουθήσει το παράδειγμα του Εκουαδόρ και της Αργεντινής: να κηρύξει στάση πληρωμών του χρέους. Ένας στους τέσσερις θέλει να φύγει η χώρα από το ευρώ. Αυτό που πρέπει να καταλάβει κανείς είναι ότι οι Έλληνες δεν είναι εξοργισμένοι με ένα αναγκαίο κακό – παρά με ένα μη αναγκαίο κακό.
Το πακέτο στήριξης που δόθηκε στην Ελλάδα δεν επιλύει την κρίση, παρά αναγκάζει τη χώρα να βυθιστεί βαθύτερα σ’ αυτήν. Αντί να γίνουν επενδύσεις στην ύπαιθρο, να φτιαχτεί κάποια παραγωγή που να μην βασίζεται στον τουρισμό, να χτιστεί κράτος πρόνοιας και να γεμίσει ο λαός αισιοδοξία, περικόπτονται τα εισοδήματα του κόσμου.
Το ΔΝΤ, διαβόητο για τις πολιτικές λεηλασίας του στον τρίτο κόσμο, τα μάζεψε και έφυγε από τη Λατινική Αμερική. Τώρα κατασπαράσσει τα άκρα της Ευρώπης. Θα το αφήσουμε αυτό να συμβεί;
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ORIGINAL ΑΡΘΡΟ
http://www.dn.se/kultur-noje/debatt-essa/kajsa-ekis-ekman-nar-eurokostymen-inte-passar
ΤΟ ORIGINAL ΑΡΘΡΟ:
Finansoron i världen
Kajsa Ekis Ekman: När eurokostymen inte passar
Publicerad 2011-08-08 10:17
Foto: Lefteris Pitarakis Demonstrationer på Syntagmatorget i Aten där det hålls möten varje kväll.
Grekland dras allt djupare ned i den ekonomiska krisen. Kajsa Ekis Ekman besöker ett
Hur skulle vi känna om allt vi ägde såldes för att betala tillbaka lån vi aldrig sett röken av? Om våra löner halverades och pengarna gick direkt till utländska banker? Och om vi, när vi förberedde oss för att leva på existensminimum, till råga på allt kallades lata och bortskämda? Om man sätter sig in i detta kan man få en aning om hur det känns att vara grek just nu.
Jag har just kommit tillbaka från Grekland. Över ett land i kris vilar en särskild stämning. En glåmighet och hopplöshet, blandat med det euforiska politiska uppvaknande som följer på stora händelser. Varje enskild individs dåliga lön och problem med räkningarna har med ens blivit en del av ett politiskt sammanhang. Vissa talar om att migrera. Andra om att störta regeringen. En obligatorisk gasmask hänger i många hem, som minne av protesterna den 28 – 29 juni då parlamentet röstade igenom sparpaketet. Jag tror aldrig jag förut har varit i ett land där alla, precis alla jag träffar, är eniga. Arga på euron, på Tyskland, på den egna regeringen och på sig själva som röstat fram den. Efter en vecka i Aten kan jag säga att om jag vore grek, skulle jag också vara rasande.
Det vi har fått veta om Grekland i svenska tidningar har ungefär gått ut på att grekerna jobbar för lite och får för bra betalt. Vår finansminister Anders Borg har sagt att de ”går i pension vid 40 års ålder”. I DN:s ”Frågor och svar om Grekland” 17/6 kunde man läsa att lönerna ”har stigit enormt.” Tysklands förbundskansler Angela Merkel har uppmanat grekerna att arbeta hårdare och inte semestra så mycket. Allt detta kryddat med det sedvanliga snacket om en för stor och ineffektiv stat. Nu ska EU rycka in och låna dem ännu mer pengar, det borde väl få ordning på saker, så varför klagar de?
Vilken sorglig soppa av desinformation! Och vilken sorglig brist på solidaritet med ett land som vi nu borde stötta! Grekerna arbetar mest i Europa – 42 timmar i veckan enligt Eurostat, EU:s statistikkontor. Medelinkomsten är 803 euro. Den faktiska pensionsåldern är inte 40 år, som Anders Borg påstår, utan 61,4 år.
Det handlar alltså om ett av Europas mest hårt arbetande och lägst betalda folk. Men det är ett land som är beroende av turismen, utan någon stor egen produktion. Och det är ett land med ett brutet samhällskontrakt. Där människor inte litar på staten och där staten inte förser medborgarna med grundläggande samhällsservice. Och som, till råga på allt, befinner sig i eurons grepp.
Man kan jämföra valutor med klädesplagg. Varje land har tidigare haft det klädesplagg som passat det. Länderna har kunnat sy in och lägga ut det efter behov. Till exempel devalvera vid kris, eller höja och sänka räntan efter behov.
Men när euron infördes skulle alla länder med ens ta på sig samma kläder. Det var bara det att måtten syddes för att passa vissa länder – som Tyskland och Frankrike. För andra länder, som Grekland, passar kostymen dåligt.
Grekland har i årtionden styrts av två ”dynastier” – konservativa Nea Dimokratia och socialdemokratiska Pasok, med varsin familj i spetsen. Båda regeringarna har tagit stora lån, men få vet vart pengarna har tagit vägen. Mycket har försvunnit i korruption och tvivelaktiga upphandlingar. Det sägs att en väg kostar betydligt mycket mer att bygga i Grekland än i övriga EU, eftersom så många mellanhänder ska ha sitt. Folk vill inte betala skatt eftersom de inte får något tillbaka. En stor del av skattepengarna går till att upprätthålla en byråkrati som verkar existera mest för sin egen skull. Samtidigt blir de viktiga samhällsfunktionerna lidande. Hos doktorn måste man betala mutor för att bli behandlad, och för att klara sin examen måste grekiska elever ta privatlektioner. Och så kom finanskrisen 2008. Grekland, beroende av turismen, drabbades extra hårt.
I vanliga fall skulle regeringen här kunna devalvera valutan för att komma ut ur krisen. Men sedan euron infördes är detta omöjligt. Grekland är fast i kostymen och får inte ta av sig den. Då går den sönder – och detta får inte hända, eftersom de andra euroländerna också har den på sig. Hellre väljer man att skära i bäraren.
Detta kallas ”intern devalvering” och betyder helt enkelt att i stället för att sänka valutans värde skär man ner på folket. På uppmaning av EU, Internationella valutafonden (IMF) och Europeiska centralbanken har grekiska byråkrater nu lagt fram en plan. Lönerna ska pressas ner och stora delar av landet ska privatiseras. Stränder, flygplatser, motorvägar och hälften av alla statliga bolag ska nu säljas ut. På Syntagmatorget i Aten går ett rykte om att Akropolis ska köpas upp av ett tyskt företag.
Jag bor hemma hos några ungdomar som tillhör ”generation 700 euro”. Snart kommer de att förvandlas till ”generation 500 euro”. De är i min ålder – 30 år och över – inte ungdomar egentligen, men de känns som ungdomar eftersom de fortfarande undrar vad de ska göra i framtiden. Ingen har barn, det är liksom otänkbart. De är utbildade, har gått flera år på universitetet, men tar ströjobb som bröllopsdekoratörer. Det säkraste sättet att få ett fast jobb har varit inom staten, men detta kommer nu att förändras. Situationen är inte helt obekant; så är det för vår generation överallt i Europa. Bara att i Grekland pressas löntagarna nu ner till bristningsgränsen, med krisen som ursäkt.
På Syntagmatorget hålls möten varje kväll. När jag kommer dit i mitten på juli har entusiasmen lagt sig lite. Deltagarna räknas inte längre i tusental, utan hundratal. Vem som helst får tala och ämnena växlar: från förslag på att alla ska strejka till uppmaningar om att inte stjäla från dem som tältar på torget. Vissa återkommande grekiska ord fastnar i mitt huvud. Ett av dem är Ismerinos. Det betyder Ecuador. Ecuadors president Rafael Correa är en stor hjälte här på torget. Tre fjärdedelar av grekerna vill att Grekland ska följa Ecuadors och Argentinas exempel: att inställa betalningarna. En av fyra vill lämna euron. Det man måste förstå är att grekerna inte är arga över ett nödvändigt ont – utan över ett onödigt ont.
Sparpaketet handlar inte om att lösa en kris, utan om att tvinga landet djupare in i krisen. I stället för att satsa på landet, skapa någon produktion som inte beror av turismen, bygga ut välfärden och få folk att tro på framtiden skär man ned. IMF, ökänt för sina härjningar i tredje världen, fick packa ihop och ge sig iväg från Latinamerika. Nu äter den på Europas kanter. Ska vi acceptera det?
Kajsa Ekis Ekman"
