Τρίτη 1 Απριλίου 2014

Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τους ομολογιούχους


Αποφάσεις 1116-1117 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για τους ομολογιούχους του Ελληνικού Δημοσίου. Μεγάλο μέρος του σκεπτικού των απορριπτικών αποφάσεων.
 
Με τις αποφάσεις αυτές απερρίφθησαν αιτήσεις ακυρώσεως κατά πράξεων που εξεδόθησαν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου πρώτου (παρ.1-11) του ν.4050/2012 «Κανόνες τροποποιήσεως τίτλων, εκδόσεως ή εγγυήσεως του Ελληνικού Δημοσίου, με συμφωνία των Ομολογιούχων» (Α΄63).

……Επειδή, η επένδυση σε ομόλογα και λοιπούς τίτλους εκδόσεως ή εγγυήσεως κρατών, ως έννομη σχέση παροχής οικονομικής πίστης, δεν είναι απαλλαγμένη του κινδύνου της σύννομης περιουσιακής απώλειας, ακόμη και αν το δίκαιο που διέπει τους τίτλους δεν προβλέπει ότι πριν από τη λήξη τους είναι ενδεχόμενη η επαναδιαπραγμάτευση όρων τους, όπως η ονομαστική αξία, το τοκομερίδιο και ο χρόνος λήξεως. Τούτο, διότι από την έκδοση του τίτλου μέχρι τη λήξη του μεσολαβεί συνήθως ικανό χρονικό διάστημα, κατά το οποίο ενδέχεται να συμβούν γεγονότα απρόβλεπτα που περιορίζουν ουσιωδώς, ακόμη και μέχρι εκμηδενισμού, τις οικονομικές δυνατότητες του κράτους – εκδότη ή εγγυητή των τίτλων. Όταν συμβαίνουν τέτοια γεγονότα, το κράτος νομίμως επιδιώκει επαναδιαπραγμάτευση βάσει της ρήτρας “rebus sic standibus”, η οποία οριοθετεί τη γενική αρχή του δικαίου “pacta sunt servanda”. Η αντίθετη νομική εκδοχή στηρίζεται στην παραδοχή ότι το κράτος έχει απόλυτη φερεγγυότητα, ήτοι τη δυνατότητα να εξασφαλίζει πάντοτε τα αναγκαία κεφάλαια για την ικανοποίηση των πιστωτών του, λόγω της διαρκούς υπόστασής του, απεριόριστου πλούτου και ακλόνητης πιστοληπτικής ικανότητας. Η παραδοχή αυτή διαψεύδεται από την πραγματικότητα, όπως είναι κοινώς γνωστό και προκύπτει από την ανωτέρω αναφερόμενη από 17.2.2012 γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη γνώμη αυτή, ακόμη και τα οικονομικώς ισχυρότερα κράτη αρνούνται, ήδη από το έτος 2002, την παραδοχή της απόλυτης φερεγγυότητας του κράτους – οφειλέτη και αποδέχονται το ενδεχόμενο του περιορισμού της σε περίπτωση κρίσης χρέους. Εν προκειμένω, είναι αναμφισβήτητο ότι ήδη από το έτος 2010 κατέστη αδύνατη η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους της Ελληνικής Δημοκρατίας (του οποίου το μεγαλύτερο ποσοστό καθίσταται ληξιπρόθεσμο εντός των προσεχών ετών) είτε από τα δημόσια έσοδα είτε με νέο δανεισμό από την αγορά δημοσίου χρέους. Όπως αναφέρεται στις αιτιολογικές εκθέσεις του ν. 4046/2012 και του ν. 4050/2012, οι προοπτικές είναι δυσοίωνες για τα δημόσια έσοδα που μειώνονται συνεχώς λόγω της παρατεταμένης ύφεσης της εθνικής οικονομίας, ο δε νέος δανεισμός από την αγορά είναι ουσιαστικώς απαγορευμένος λόγω της απώλειας της πρότερης πιστοληπτικής ικανότητας. Η αύξηση των δημοσίων εσόδων και η ανάκτηση της πιστοληπτικής ικανότητας θα απαιτήσει ικανό χρόνο σύμφωνα με τις ίδιες αιτιολογικές εκθέσεις και, εν τω μεταξύ, η Ελληνική Δημοκρατία, για τη χρηματοδότηση των πάσης φύσεως τρεχουσών αναγκών της, μόνον από το ΔΝΤ και από δανειακές συμβάσεις χρηματοδοτικής διευκόλυνσης που συνάπτει με τα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης δύναται να αντλεί κεφάλαια, τα οποία είναι μάλιστα περιορισμένα. Συνεπώς, υπό τη δεδομένη μεταβολή των οικονομικών συνθηκών, η οποία αιφνιδίασε και έφερε την Ελληνική Δημοκρατία σε κατάσταση αδυναμίας να εκπληρώνει εμπροθέσμως και στο ακέραιο όλες τις οικονομικής φύσεως υποχρεώσεις της, ήτοι προ του κινδύνου της στάσης πληρωμών και της κατάρρευσης της εθνικής οικονομίας, η επιδίωξη, με τις διατάξεις του άρθρου πρώτου του ν. 4050/2012, μιας επαναδιαπραγμάτευσης μέρους του δημοσίου χρέους [ήτοι, του οφειλόμενου στον Ιδιωτικό Τομέα (Private Sector) χρέους] που αναμενόταν να έχει θετική έκβαση, δεν αντιβαίνει στα άρθρα 5 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος και στις αρχές του Συντάγματος, του Ενωσιακού Δικαίου και της ΕΣΔΑ, τις οποίες επικαλούνται οι αιτούντες. Δεν αίρεται δε η συνταγματικότητα αυτής της ρύθμισης του νομοθέτη ακόμη και αν από δημοσιοποιηθέντα στοιχεία το Ελληνικό Δημόσιο προσείλκυσε επενδυτές, και είναι, άλλωστε, διαφορετικό το ζήτημα αν γι’ αυτή τη συναλλακτική συμπεριφορά, η οποία δεν ανάγεται στον κρίσιμο χρόνο αλλά στο χρόνο της εκδόσεως των τίτλων που τελικά αντικαταστάθηκαν, το Ελληνικό Δημόσιο θα ηδύνατο να εναχθεί από τους αιτούντες ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων. Εξ άλλου, οι διατάξεις του άρθρου πρώτου του ν. 4050/2012 δεν έθιξαν διαδικαστικά δικαιώματα των αιτούντων, ως επενδυτών σε άυλους τίτλους. Τούτο, διότι σύμφωνα με τα άρθρα 5 επ. του ν. 2198/1994 και τις λοιπές διατάξεις που αναφέρονται σε προηγούμενη σκέψη, από την έκδοση μέχρι τη λήξη των άυλων τίτλων ο εκδότης τους δεν είναι συμβεβλημένος με τους επενδυτές, αλλά με τα πρόσωπα που ορίζονται από τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος ως «φορείς» του Συστήματος Λογιστικής Παρακολούθησης Συναλλαγών. Οι εν λόγω φορείς του Συστήματος συναλλάσσονται μεν με τους επενδυτές για τη μεταβίβαση άυλων τίτλων, αλλά οι σχετικές συμβάσεις ενεργούν μεταξύ φορέων και επενδυτών και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα εις όφελος ή εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου ή της Τράπεζας της Ελλάδος. Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως διαχειριστής του Συστήματος, δεν τηρεί λογαριασμούς επενδυτών, αλλά μόνον λογαριασμούς φορέων. Οι λογαριασμοί αυτοί, για κάθε φορέα, διακρίνονται σε λογαριασμούς ιδίου χαρτοφυλακίου και χαρτοφυλακίου των επενδυτών – πελατών του, κάθε δε λογαριασμός χαρτοφυλακίου επενδυτών – πελατών τηρείται συγκεντρωτικά για όλους τους πελάτες του οικείου φορέα, ήτοι όχι ονομαστικά κατά επενδυτή. Μόνον ο φορέας τηρεί, στα δικά του στοιχεία, ονομαστικό λογαριασμό για κάθε επενδυτή – πελάτη του, ο οποίος έχει αξίωση επί του άυλου τίτλου στρεφόμενη μόνο κατά του φορέα. Οι πληρωμές (τόκων και κεφαλαίου) προς απόσβεση των υποχρεώσεων του Ελληνικού Δημοσίου γίνονται από την Τράπεζα της Ελλάδος μόνο στους φορείς. Αξίωση δε του επενδυτή, εκ του τίτλου, γεννάται κατά του Ελληνικού Δημοσίου μόνο σε περίπτωση μη καταβολής από την Τράπεζα της Ελλάδος, στον φορέα, των ποσών ληξιπρόθεσμων τόκων και κεφαλαίου. Διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και επενδυτικού κοινού, πλην φορέων, δεν λαμβάνουν χώρα κατά την έκδοση ούτε στην περίπτωση της επαναγοράς των άυλων τίτλων από το Ελληνικό Δημόσιο πριν από τη λήξη τους. Υπό την ως άνω ρύθμιση της έννομης σχέσης που συνδέει το Ελληνικό Δημόσιο (ως εκδότη ανώνυμων και άυλων τίτλων παρακολουθούμενων από το Σύστημα Λογιστικής Παρακολούθησης Συναλλαγών) με τους επενδυτές – πελάτες των φορέων, δεν γεννήθηκε, από το άρθρο 5 του Συντάγματος, αξίωση των αιτούντων για κλήση αυτών των ιδίων προς συμμετοχή στη διαπραγμάτευση που προβλέφθηκε, υπό τις συνθήκες που εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη, με τις διατάξεις του άρθρου πρώτου του ν. 4050/2012. Ειδικότερα, δεν αντιβαίνουν στo άρθρο 5 του Συντάγματος οι διατάξεις του εν λόγω νόμου, δυνάμει των οποίων : α) κλήθηκαν να μετάσχουν στη διαδικασία και να ψηφίσουν, ως ομολογιούχοι άυλων τίτλων, οι φορείς του Συστήματος που έχουν λογαριασμούς ιδίου χαρτοφυλακίου η/και χαρτοφυλακίου επενδυτών – πελατών τους στις οικείες καταχωρίσεις της Τράπεζας της Ελλάδος και β) ορίσθηκε ότι η συμμετοχή του ομολογιούχου στη διαδικασία θεωρείται ότι διενεργείται σύμφωνα με τις οδηγίες και με τη συναίνεση του επενδυτή – πελάτη του, χωρίς να γεννάται ευθύνη του Ελληνικού Δημοσίου, του Ο.Δ.ΔΗ.Χ. και της Τράπεζας της Ελλάδος, εάν ο ομολογιούχος μετέσχε στη διαδικασία χωρίς αυτή τη συναίνεση ή κατά παράβαση σχετικών οδηγιών. Ως προς το θέμα αυτό, άλλωστε, οι ρυθμίσεις του ν. 4050/2012 αντλούν πράγματι από τη διεθνή πρακτική, όπως ορθώς επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου. Τούτο, διότι στη διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης όρων ομολόγων και λοιπών τίτλων, όταν αυτή προβλέπεται από Ρήτρες Συλλογικής Δράσης (ΡΣΔ) [Collective Action Clauses (CACs)], καλείται νομίμως προς συμμετοχή ο ομολογιούχος (“holder in relation to a Bond), προκειμένου δε περί ομολόγων που δεν είναι τίτλοι ονομαστικοί ή τίτλοι στον κομιστή, αλλά τίτλοι ανώνυμοι και άυλοι, παρακολουθούμενοι νομίμως με σύστημα καταχωρίσεων στα στοιχεία του εκδότη, ως ομολογιούχος νοείται το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, επ’ ονόματι του οποίου – είτε ως έχοντος ίδιο δικαίωμα επί του τίτλου είτε ως θεματοφύλακος (“custodian”) – o εκδότης τηρεί σχετικό λογαριασμό. Περαιτέρω, η θετική έκβαση αυτής της διαδικασίας εξαρτάται από την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ του εκδότη των τίτλων και της πλειοψηφίας του κεφαλαίου, διότι κάθε ομολογιούχος μετέχει στην ψηφοφορία με ψήφους που αντιστοιχούν στην ονομαστική αξία των τίτλων που κατέχει. Το δε αποτέλεσμα της διαδικασίας είναι δεσμευτικό (“binding Effect”) για όλα τα πρόσωπα, τα οποία έχουν δικαιώματα επί ή εκ των τίτλων. Συνεπώς, η επαναδιαπραγμάτευση, ακόμη και κατά τους ως άνω θεμελιώδεις κανόνες της διεθνούς πρακτικής, είναι έννομη σχέση διαδικαστικώς οριοθετημένη μεταξύ του εκδότη των άυλων τίτλων και των ομολογιούχων, είτε ως κεφαλαιούχων είτε ως νομίμων εκπροσώπων των πελατών τους, ήτοι του ευρύτερου κοινού των ιδιωτών επενδυτών που ενδιαφέρονται για την αγορά δημοσίου χρέους. Εντός του πλαισίου αυτής της έννομης σχέσης τεκμαίρεται, κατ’ αρχήν, ότι οι σχέσεις του ομολογιούχου με τους πελάτες του είναι ομαλές και ο εκδότης των άυλων τίτλων δεν υποχρεούται να ζητεί σχετικές αποδείξεις. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ύστερα από τη σύσταση της Ομάδας των 10 (G – 10) προς τους εκδότες κρατικών ομολόγων για τη χρήση ΡΣΔ, στην οποία αναφέρεται η ΕΚΤ στην από 17.2.2012 γνώμη, αυτοί οι θεμελιώδεις κανόνες αξιοποιήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Ακολούθως, έτυχαν επεξεργασίας από υποεπιτροπή της Ευρωπαϊκής Χρηματοοικονομικής Επιτροπής (“EFS sub – Committee on EU Sovereign Debt Markets”), έγιναν αντικείμενο διαβουλεύσεων με την ΕΚΤ, το ΔΝΤ και επενδυτικά ιδρύματα, εγκρίθηκαν από την Επιτροπή (“Economic and Financial Committee”) ως Πρότυποι Κανόνες Συλλογικής Δράσης (“Model Collective Action Clause”) για τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που μετέχουν στη Συνθήκη για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (“European Stability Mechanism – ESM”) και έχουν ήδη εισαχθεί στο εσωτερικό δίκαιο των κρατών – μελών της Ευρωζώνης, ώστε να ισχύουν για τους νέους κρατικούς τίτλους που εκδίδονται στην Ευρωζώνη από 1.1.2013, εάν αυτοί (οι νέοι τίτλοι) έχουν διάρκεια μεγαλύτερη του ενός έτους [βλ. και απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών 2/25248/0023Α /7.3.2013, Β΄ 583/13.3.2013, με την οποία εισήχθησαν οι ως άνω Πρότυποι Κανόνες Συλλογικής Δράσης στην εθνική νομοθεσία, ιδίως τον ορισμό του «κατόχου (holder) σε σχέση με ένα ομόλογο» στην παράγραφο 1 στοιχ. θ΄, σύμφωνα με τον οποίο, για το δικαίωμα ψήφου, ο εκδότης «δικαιούται να θεωρεί ως νόμιμο κάτοχο του ομολόγου», μεταξύ άλλων περιπτώσεων, «το πρόσωπο στο όνομα του οποίου το Ομόλογο είναι καταχωρημένο στα βιβλία και αρχεία του Εκδότη»]. Από τα ως άνω στοιχεία προκύπτει ότι οι διατάξεις του άρθρου πρώτου του ν. 4050/2012, δυνάμει των οποίων εκδόθηκαν οι προσβαλλόμενες πράξεις, δεν θεσπίσθηκαν κατά τρόπο αυθαίρετο από τον νομοθέτη, αλλά σύμφωνα με τα διεθνή συναλλακτικά ήθη, όπως αυτά εξελίσσονται. Οι παρατηρήσεις στην από 17.2.2012 γνώμη της ΕΚΤ επί του σχεδίου των διατάξεων προφανώς συνεκτιμήθηκαν και το κείμενο του νόμου διατυπώθηκε, τελικά, με απόλυτη σαφήνεια. Προβλέπεται δε παραλλήλως στον νόμο ότι θεωρούνται ομολογιούχοι και, κατά συνέπεια, καλούνται να μετάσχουν στη διαδικασία της ψηφοφορίας όλοι οι δικαιούχοι τίτλων που δεν παρακολουθούνται από το Σύστημα Λογιστικής Παρακολούθησης Συναλλαγών, το οποίο τελεί υπό τη διαχείριση της Τράπεζας της Ελλάδος, ήτοι α) οι κομιστές των ενσώματων ανώνυμων τίτλων, β) τα πρόσωπα που αναγράφονται ως δικαιούχοι στους ενσώματους ονομαστικούς τίτλους και γ) οι δικαιούχοι των άυλων τίτλων που δεν παρακολουθούνται από το εν λόγω Σύστημα. Άλλωστε, δεν προβάλλεται με το δικόγραφο της κρινομένης αιτήσεως ή με δικόγραφο προσθέτων λόγων ότι μέχρι τη λήξη της ψηφοφορίας και την επικύρωση του αποτελέσματός της υπεβλήθησαν στην Τράπεζα της Ελλάδος, ως διαχειριστή της διαδικασίας, ενστάσεις για οποιοδήποτε ζήτημα, είτε από τους αιτούντες είτε από τους φορείς του Συστήματος – ομολογιούχους, των οποίων οι αιτούντες είναι πελάτες. Τέλος, η ενεργοποίηση και πληρωμή συμβάσεων «ανταλλαγής κινδύνου αθέτησης» (“Credit Default Swap – CDS”) μετά τη λήξη της διαδικασίας και εξ αιτίας αυτής [ως «πιστωτικού γεγονότος» (“credit event”) κατά την έννοια των “Credit Derivative Definitions” της International Swaps and Derivatives Association (I.S.D.A.)], την οποία επικαλούνται οι αιτούντες με υπόμνημα, ανάγεται στην εφαρμογή αυτών των παράγωγων συμβάσεων και αφορά μόνον όσους αντλούν δικαιώματα ή αναλαμβάνουν υποχρεώσεις από αυτές, ήτοι αποτελεί θέμα που δεν όφειλε να σταθμίσει ο εθνικός νομοθέτης, διότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν μετέχει στη σύναψη παράγωγων συμβάσεων σε σχέση με τα ομόλογα εκδόσεώς του. Υπό τα δεδομένα αυτά, οι εν λόγω διατάξεις του ν. 4050/2012, όπως θεσπίσθηκαν υπό όλως εξαιρετικές περιστάσεις, ήτοι προ του κινδύνου στάσης πληρωμών και κατάρρευσης της εθνικής οικονομίας λόγω των ιδιαιτέρως δυσμενών συνθηκών που ήδη εκτέθηκαν, δεν αντιβαίνουν, στο σύνολό τους, στα άρθρα 5 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος και στις αρχές Συντάγματος, του Ευρωπαϊκού Ενωσιακού Δικαίου και της ΕΣΔΑ (μειοψ.)……

……Επειδή, τα ομόλογα και οι λοιποί τίτλοι, ενσώματοι ή άυλοι, δεν έχουν στις συναλλαγές περιουσιακή αξία ως πράγματα καθ’ αυτά. Σύμφωνα με το άρθρο 17 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει ότι «η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους», ο ιδιοκτήτης τίτλων απολαύει συνταγματικής προστασίας λόγω της περιουσιακής σημασίας των ενοχικών δικαιωμάτων, τα οποία κατά την οικεία νομοθεσία είναι συνδεδεμένα με κτήση τίτλων και συνίστανται σε χρηματικές απαιτήσεις, για τις οποίες ανακύπτει δικαστικώς επιδιώξιμη αξίωση να ικανοποιηθούν όταν καταστούν ληξιπρόθεσμες (βλ. ΑΠ 541/2011). Η ακύρωση τίτλου, όμως, δεν είναι απαλλοτρίωση κατά την έννοια του άρθρου 17 παρ. 2 του Συντάγματος, ήτοι απαλλοτρίωση πράγματος που έχει περιουσιακή αξία καθ’ αυτό, ώστε να εξαρτάται η νομιμότητα της απαλλοτρίωσης από την καταβολή πλήρους χρηματικής αποζημίωσης και, μάλιστα, κατόπιν αποφάσεως δικαστηρίου που αποφαίνεται για το ύψος της περιουσιακής αξίας του πράγματος, δεδομένου ότι η παράγραφος αυτή αναφέρεται μόνο σε εμπράγματα δικαιώματα, όπως συνάγεται από τη διατύπωσή της, αλλά και από τις επόμενες παραγράφους του ίδιου άρθρου. Εξ άλλου, σύμφωνα με τα άρθρα 5 παρ. 1, 17 παρ. 1 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος, σε περίπτωση συνδρομής σοβαρού λόγου δημοσίου συμφέροντος είναι επιτρεπτός ο περιορισμός των πάσης φύσεως ενοχικών δικαιωμάτων, εάν υπό τις δεδομένες συνθήκες κρίνεται αναγκαίος και πρόσφορος για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και συμβατός με την αρχή της αναλογικότητας. …… το άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ, το οποίο κυρώθηκε με το ν.δ. 53/1974 (Α΄ 256), ορίζει ότι η περιουσία κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου είναι σεβαστή. Όμως, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, εάν συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος, μείωση της περιουσίας είναι επιτρεπτή, κατά τους όρους που προβλέπονται στην εθνική νομοθεσία και στις γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου, ιδιαιτέρως δε υπό εξαιρετικές περιστάσεις, οι οποίες επιβάλλουν τη λήψη γενικών μέτρων οικονομικής και κοινωνικής στρατηγικής κατά την εκτίμηση των κρατικών αρχών, οι οποίες είναι και οι κατ’ αρχήν αρμόδιες να εκτιμήσουν σε κάθε περίσταση σε τι συνίσταται το δημόσιο συμφέρον και ποια είναι τα αναγκαία και πρόσφορα μέτρα για την εξυπηρέτησή του, έχοντας ευρύ περιθώριο εκτιμήσεως. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, δεν συνιστά παράβαση του άρθρου 1 του ΠΠΠ ΕΣΔΑ μείωση της περιουσίας, η οποία τηρεί την αρχή της δίκαιης ισορροπίας (“fair balance”) μεταξύ του γενικού συμφέροντος που αφορά το σύνολο και των απαιτήσεων για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ατόμου [βλ. ΕΔΔΑ James και λοιποί κατά Ηνωμένου Βασιλείου, απόφαση της 21.2.1986 που ακολουθείται παγίως, ιδιαιτέρως δε ΕΔΔΑ Olczak κατά Πολωνίας, απόφαση της 7.11.2002 και Grainger και λοιποί κατά Ηνωμένου Βασιλείου, απόφαση της 10.7.2012]…..Εν προκειμένω… η ακύρωση των τίτλων των αιτούντων και η αντικατάστασή τους με τους νέους τίτλους, εκδόσεως του Ελληνικού Δημοσίου και του ΕΤΧΣ, συνεπάγεται ουσιαστικώς απώλεια κεφαλαίου κατά [100 – 46,5 =] 53,5 % ή και κατά ακόμη υψηλότερο ποσοστό, λόγω της μεταβολής του χρόνου λήξεως που προβλεπόταν στους ακυρωθέντες τίτλους. Αυτή η περιουσιακή απώλεια, ως περιορισμός ενοχικού δικαιώματος, ήταν ιδιαιτέρως σοβαρή, αλλά δεν προκύπτει ότι ήταν απρόσφορη ή μη αναγκαία ή υπέρμετρη, ώστε να κριθεί απαγορευμένη από τα άρθρα 17 παρ. 1, 25 παρ.1 του Συντάγματος και 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ. Τούτο, διότι υπό τις δεδομένες, όλως εξαιρετικές περιστάσεις, περί των οποίων εκτενώς έγινε λόγος στις προηγούμενες σκέψεις, όπως αυτές εκτιμήθηκαν από τη Βουλή των Ελλήνων και το Υπουργικό Συμβούλιο, καθώς και από τον Ιδιωτικό Τομέα με ευρύτατη πλειοψηφία, ήτοι με ψήφους 152.042.932.772,40 επί συνόλου 177.218.697.615,45 ανάλογα με τη συμμετοχή στο ανεξόφλητο κεφάλαιο του δημοσίου χρέους, ο περιορισμός των δικαιωμάτων του Ιδιωτικού Τομέα επί του δημοσίου χρέους κατά 53,5 % ή και κατά ακόμη υψηλότερο ποσοστό, κατά την κρίση του Δικαστηρίου στο πλαίσιο του οριακού ελέγχου συνταγματικότητας της ρύθμισης από την εξεταζόμενη άποψη, δεν εμφανίζεται ως μέτρο που υπερβαίνει το αναγκαίο όριο ή/και ως απρόσφορο για την επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου της μείωσης του δημοσίου χρέους χάριν της διάσωσης της οικονομίας της Ελληνικής Δημοκρατίας από στάση πληρωμών και κατάρρευση, η οποία θα είχε απρόβλεπτες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες και, βεβαίως, θα έθετε σε σοβαρότατο κίνδυνο και την απόλαυση των δικαιωμάτων όλων των φυσικών και νομικών προσώπων που έχουν επενδύσει στο δημόσιο χρέος [βλ.ΕΔΔΑ Olzcak κατά Πολωνίας, Grainger και λοιποί κατά Ηνωμένου Βασιλείου, σε σχέση με το άρθρο 1 ΠΠΠ της ΕΣΔΑ] (μειοψ.) ……

……Επειδή, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2198/1994, οι οποίες ήδη παρατέθηκαν και ερμηνεύθηκαν και σε προηγούμενες σκέψεις, η αγορά [πρωτογενής (ήτοι, κατά την έκδοση) ή δευτερογενής] και η κατ’ καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο νόμιμη κτήση άυλων τίτλων εκδόσεως του Ελληνικού Δημοσίου, ανώνυμων και παρακολουθούμενων από το Σύστημα Λογιστικής Παρακολούθησης Συναλλαγών, γεννά έναντι του εκδότη ενοχικά δικαιώματα αναιτιώδη και μη διαφοροποιούμενα επί τη βάσει προσωπικών στοιχείων. Συνεπώς, η αρχή της ισότητας δεν επιβάλλει στο Ελληνικό Δημόσιο να επιφυλάσσει ιδιαίτερη ευνοϊκή μεταχείριση σε ορισμένους πιστωτές του επί τη βάσει των προσωπικών δεδομένων τους και συναφών υποκειμενικών στοιχείων και, συγκεκριμένα, σε φυσικά πρόσωπα με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες και προσδόκιμο χρόνο ζωής, τα οποία αντιλαμβάνονται τη συναλλακτική συμπεριφορά τους ως συμπεριφορά αποταμιευτών (και όχι ως συμπεριφορά επενδυτών, σύμφωνα με τον καθορισμό των ενοχικών δικαιωμάτων τους στον ν. 2198/1994 και τον όρο του νομοθέτη). Αντιθέτως, μάλιστα, η αρχή της ισότητας, όπως κατά τα διεθνή συναλλακτικά ήθη εφαρμόζεται ειδικότερα επί σχέσεων πλειόνων πιστωτών με τον ίδιο οφειλέτη, γνωστή ως αρχή «pari passu», επιβάλλει την πορεία μέχρι την τελική λύση των σχέσεων «με ίσο βήμα» (“on equal footing”), ώστε σε περίπτωση αδυναμίας ικανοποιήσεως του συνόλου των απαιτήσεων των πιστωτών κάθε πιστωτής να ικανοποιηθεί ανάλογα με το ύψος της απαίτησής του («pro rata»)………η υπαγωγή των αιτούντων και των άλλων φυσικών προσώπων στις διατάξεις του άρθρου πρώτου του ν. 4050/2012 δεν αντιβαίνει στο άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος, διότι στην προκειμένη περίπτωση της απρόοπτης εξέλιξης του συνόλου των πιστωτικών σχέσεων που απορρέουν από τις διατάξεις του ν. 2198/1994 τα φυσικά πρόσωπα δεν δικαιούνται, βάσει της αρχής της ισότητας, προνομιακή μεταχείριση έναντι των λοιπών πιστωτών του Ελληνικού Δημοσίου που αντλούν τα δικαιώματά τους από τις ίδιες διατάξεις, ακόμη και αν είναι μικρή η ονομαστική αξία των τίτλων τους ως απόλυτο μέγεθος και ως ποσοστό του συνολικού ανεξόφλητου κεφαλαίου (μειοψ.)……


[Με τις ανωτέρω αποφάσεις αντιμετωπίζονται, επίσης, ειδικότεροι ισχυρισμοί των διαδίκων σχετικοί με τις προπαρατεθείσες σκέψεις, δικονομικά ζητήματα και άλλοι λόγοι ακυρώσεως, όπως παράβαση των άρθρων 20 παρ.1 Συντ. και 6 παρ.1 της ΕΣΔΑ, του άρθρου 4 παρ.5 Συντ., της από 27.3.1961 διεθνούς συμφωνίας (κυρ.ν.δ.4180/1961).]
 
Πηγή η ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας

Δεν υπάρχουν σχόλια: